Ad Prosman: De onverwerkte Holocaust

Spiegel voor de kerk van nu

Na de Tweede Wereldoorlog leidde de Holocaust niet tot een grondige bezinning in de protestantse kerk en haar theologie. Ondanks alle aandacht voor Israël bleef de Holocaust buiten beeld. Op dat punt hebben kerk en theologie gefaald, betoogt Ad Prosman. Doordat de kerk de Holocaust nooit goed heeft verwerkt, heeft ze aan geloofwaardigheid ingeboet; dit belemmert haar in haar kerk-zijn vandaag. Bezinning op de Holocaust en de cultuur waarin een dergelijke ramp kon plaatsvinden, is alsnog nodig.
Prosman onderzoekt de rol die de kerk in Duitsland speelde voor, tijdens en na de oorlog, en betrekt ook de Nederlandse situatie daarbij. Hij stelt dat de kerken in de oorlog zich hadden vereenzelvigd met de cultuur van hun dagen, waardoor zij niet in staat waren om door een krachtig weerwoord de christenen houvast te geven en een weg te wijzen. Voor de positie van de Joden bleken ze nauwelijks aandacht te hebben.
Daarmee houdt Prosman de kerken van nu een confronterende spiegel voor. Nu het antisemitisme in kracht toeneemt, mag de kerk niet zwijgend toekijken.

Ad Prosman is predikant in de Protestantse Kerk in Nederland (emeritus).