H. Hille: Geroepen als planter

Leven en arbeid van Ds. Cornelis Pieneman (1863-1912)

Cornelis Pieneman (1863-1912) was rond 1900 een beeldbepalend predikant in de kruisgemeenten. Geboren in het Zuid-Hollandse plaatsje Zevenhoven, was hij op tweede kerstdag 1878, op 15-jarige leeftijd, te Zegveld stilgezet onder de prediking van de bekende hervormde predikant A.E. Lazonder (1839-1891). In die tijd werkte hij als boerenknecht, aanvankelijk te Zevenhoven, later te Zegveld en Waarder. In laatstgenoemde  plaats ging hij met de Doleantie mee.
Inmiddels voelde Pieneman zich geroepen tot het predikambt. Een van zijn vrienden in Waarder bekostigde zijn studie. Hij studeerde aan het christelijk gymnasium te Zetten bij ds. F.P.L.C. van Lingen en kreeg in Amsterdam een soort van particuliere opleiding tot godsdienstonderwijzer. In 1889 verbond hij zich als godsdienstonderwijzer/oefenaar aan de dolerende gemeente van Opheusden. Met deze gemeente trad hij in 1894 uit het kerkverband en voegde zich bij de kruisgemeenten rond ds. E. Fransen. Binnen dat kerkverband werd hij het volgende jaar geordend tot predikant.
Als predikant diende Pieneman na Opheusden gemeenten te Den Haag (1895), Rotterdam (1898), Grand Rapids USA (1906), Charlois (1909) en Dirksland (1911). In laatstgenoemde plaats overleed hij op 2 augustus 1912, nog maar 49 jaar oud zijnde.
De arbeid van ds. Pieneman is heel gezegend geweest. Zijn prediking trok veel hoorders, zodat in de gemeenten die hij diende, het kerkgebouw vaak moest worden uitgebreid. Het Woord dat ds. Pieneman spreken mocht, is voor velen tot een blijvende en eeuwige zegen geweest.Onder zijn preken zijn er velen stilgezet of verder geleid. Daarvan getuigen de vele levensbeschrijvingen waarin zijn naam met dankbaarheid genoemd wordt. Er is geen predikant wiens naam in (auto)biografieën zo vaak genoemd wordt als die van ds. Pieneman.
In de jaren 1905/1906 zette ds. Pieneman enkele aantekeningen over zijn levensweg en bekering op papier. Deze aantekeningen zijn bijna integraal in de levensbeschrijving opgenomen. Het geheel is aangevuld met de resultaten van nader literatuur- en archiefonderzoek.