C. R. van den Berg: Ds. Johannes Barueth 1709-1782

Een strijdbaar verdediger van de gereformeerde kerk en staat

Wie een publicatie ter hand neemt over kerk of staat in het Nederland van de 18de eeuw, zal waarschijnlijk ds. Johannes Barueth vermeld zien. Regelmatig ontleende auteurs bepaalde uitspraken over hem aan elkaar en wordt geconcludeerd dat Barueth een onverdraagzaam mens was in een tijd waarin de verdraagzaamheid hoog in het vaandel stond. Men kenschetst hem als een 'steil' of 'zeer othodox' theoloog en Barueths politieke visie zou uiterst conservatief zijn.
Opmerkelijk mag echter heten dat het leven en werk van deze controversiële figuur in feite nauwelijks is onderzocht en dat zelden werd gepoogd zijn activiteiten in de lijst van zijn tijd te plaatsen. Wat stond volgens hém op het spel in kerk en staat?
Hoe moet zijn werk als historicus beoordeeld worden? Welke taak vervulde in de beleving van deze Dordtse predikant het Huis van Oranje bnnen de samenleving, en moest dat zo blijven? Hoe stelde Barueth zich op in de omgang met de overheid, zijn collega's of de kerkelijke gemeente die hij diende? Welke rol zag hij voor zichzelf als publicist weggelegd? Wat is bekend over zijn familie en vrienden, zijn karakterkenmerken?
In deze dissertatie is getracht op deze vragen een antwoord te formuleren, opdat wij zijn optreden en de fel bewogen 18de eeuw beter leren kennen.